Απόφαση για την ανάπτυξη του Δικτύου
Εισαγωγικά
Στη συνάντηση εργασίας που έγινε στο Κ.Π.Ε. Μουζακίου στις 12-13 Νοεμβρίου και συμμετείχαν:
1) Εκπρόσωποι των Κ.Π.Ε. Μακρινίτσας, Μουζακίου, Υπάτης - Στυλίδας
2) Οι υπεύθυνοι της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης των νομών Βοιωτίας, Εύβοιας, Καρδίτσας, Λάρισας, Μαγνησίας, Τρικάλων, Φθιώτιδας και Φωκίδας.
3) Εκπαιδευτικοί των σχολείων των παραπάνω νομών που υλοποιούν ή προτίθενται να υλοποιήσουν προγράμματα Π.Ε. αποφασίστηκε να δημιουργηθεί δίκτυο ομάδων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Κεντρικής Ελλάδας με θέμα «Το δάσος» με συντονιστή το Κ.Π.Ε. Μουζακίου με δομή και λειτουργία όπως περιγράφεται παρακάτω.
Η ολομέλεια προκειμένου να διαμορφώσει τους στόχους και να αξιολογήσει τη λειτουργία και τα αποτελέσματα του δικτύου έλαβε υπόψη της:
1) Τις παγκόσμιες τάσεις που δείχνουν μελλοντική αποδάσωση του πλανήτη μας οφειλόμενη κύρια στο πρόβλημα του υπερπληθυσμού και γενικότερα σε περιβαλλοντικά προβλήματα. (Σενάρια για το 2025 προβλέπουν μείωση κατά 34% παγκόσμια).
2) Την κατάσταση στην Ευρώπη όπου θα υπάρχει ελαφρά αύξηση λόγω της αναδάσωσης και του μικρού ρυθμού αύξησης του πληθυσμού αλλά εμφανίζονται προβλήματα «υγείας» ή υποβάθμισης των δασικών οικοσυστημάτων.
3) Τον κίνδυνο εξαφάνισης πολλών ειδών ζώων (τα ασπόνδυλα σε ποσοστό 50%) και φυτών και τη μείωση των πληθυσμών άλλων.
4) Την αειφορική διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων σαν επιθυμητή πολιτική επιλογή, την αναγνώριση της μεγάλης οικονομικής και κοινωνικής του αξίας, και την ανάγκη για προστασία του. (Τα προστατευμένα δάση διεθνώς αποτελούν ένα πολύ μικρό ποσοστό κατά κανόνα, και πολλές φορές η προστασία τους παραμένει στα χαρτιά.)
5) Τους στόχους της Ε.Ε. και ειδικότερα: α) την κατεύθυνση ότι στην αειφορική διαχείριση να λαμβάνεται υπόψη η βιοποικιλότητα και να διασφαλίζεται και β) την ανάγκη έρευνας για τις κλιματολογικές αλλαγές στα δασικά οικοσυστήματα.
6) Το σημαντικό ενδιαφέρον που έχουν τα Ελληνικά δάση με την ποικιλία των οικοσυστημάτων και την πλούσια πανίδα και χλωρίδα που διαθέτουν. Τα προβλήματα με τις πυρκαγιές, τις πλημμύρες, τις καταπατήσεις των δασικών εδαφών (φαινόμενα που έχουν ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη) και τις προσπάθειες που γίνονται και πρέπει να γίνουν για δασικό κτηματολόγιο και την προστασία των δασών.
7) Τους στόχους και τους προβληματισμούς που αφορούν την Π.Ε. όπως έχουν διατυπωθεί σε διεθνείς διασκέψεις και την αναγκαιότητα να διαμορφωθεί ένας τύπος ανθρώπου περιβαλλοντικά υπεύθυνου και ευαισθητοποιημένου καθώς και το γεγονός ότι η εκπαίδευση μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να φέρει καλύτερα αποτελέσματα από νομοθετικές πράξεις και κατασταλτικά μέτρα.
8) Το ότι η εφαρμογή της διεπιστημονικής προσέγγισης στην Π.Ε. λειτουργεί θετικά στην αλληλεπίδραση με μαθήματα και δραστηριότητες που περιέχονται στα αναλυτικά προγράμματα των σχολείων.
9) Τη δυνατότητα των Κ.Π.Ε. να οργανώνουν δίκτυα σχολείων. Την εμπειρία των Κ.Π.Ε., των υπευθύνων Π.Ε. των νομών και των εκπαιδευτικών των σχολείων των νομών από την υλοποίηση σχετικών προγραμμάτων.
Στο δίκτυο που θα λειτουργήσει πειραματικά κατά το έτος 1999-2000 θα συμμετέχουν από 1-2 σχολεία της Β/θμιας Εκπ/σης των νομών Βοιωτίας, Εύβοιας, Καρδίτσας, Λάρισας, Μαγνησίας, Τρικάλων, Φθιώτιδας, Φωκίδας και Ευρυτανίας, οι υπεύθυνοι Π.Ε. των προαναφερθέντων νομών, τα Κ.Π.Ε. Μακρινίτσας, Μουζακίου, Υπάτης - Στυλίδας. Γίνεται και θα γίνει προσπάθεια να συνεργαστούν τα κατά τόπους Δασαρχεία η Τοπική αυτοδιοίκηση και διάφοροι άλλοι φορείς και υπηρεσίες. Ο στόχος είναι να λειτουργήσει σε εθνικό επίπεδο καθώς και σε διεθνές τα επόμενα χρόνια αφού όμως διασφαλίσει μια ποιότητα στη λειτουργία του και την ανάλογη χρηματοδότηση που απαιτείται. Όσον αφορά τα σχετικά με το δάσος προγράμματα και δραστηριότητες των σχολείων κάθε σχολείο έχει την ελευθερία να επιλέξει το πρόγραμμα και τις δραστηριότητες του. Όμως από την άλλη πλευρά υπάρχουν κάποιες υποχρεωτικές δραστηριότητες (άξονας ή μίνιμουμ) που θα θεωρούνται πιο σημαντικές για την επίτευξη των στόχων του δικτύου. Αυτές θα καθορίζονται από την ετήσια ολομέλεια - συνάντηση που θα γίνεται με την έναρξη της σχολικής χρονιάς.Σε σχέση με τον ρόλο των συμμετεχόντων στο δίκτυο αυτός προκύπτει παίρνοντας υπόψη το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο, μπορούν όμως να δημιουργηθούν και κάποια σχήματα για τις ανάγκες του δικτύου που να προωθήσουν ορισμένα πράγματα καλύτερα. Σχετικά με τις πηγές χρηματοδότησης του δικτύου, παίρνοντας υπ' όψη την υφιστάμενη κατάσταση, τα σχολεία εντάσσουν την εργασία τους στα χρηματοδοτούμενα προγράμματα της Π.Ε. των εκπαιδευτικών Διευθύνσεων των νομών.Τα Κέντρα παράγουν εκπαιδευτικό υλικό που στέλνουν στα σχολεία, χρηματοδοτούν σύμφωνα με τις δυνατότητές τους τη σύνθεση και αναπαραγωγή των εργασιών που γίνονται από τα σχολεία. Επίσης τα Κέντρα στηρίζουν σεμινάρια επιμορφωτικά, συναντήσεις εργασίας, παρουσιάσεις των εργασιών.Κάποιες δραστηριότητες μπορούν να καλυφθούν από τα Δασαρχεία και άλλους φορείς. Οι υπεύθυνοι όπως προβλέπεται από το θεσμικό πλαίσιο παρακολουθούν και στηρίζουν τη δουλειά που γίνεται στα σχολεία και προτείνουν υλικά και μέσα βελτίωσης των προγραμμάτων. Βοηθούν την επικοινωνία και την ανταλλαγή πληροφοριών ανάμεσα στα σχολεία και τα Κέντρα και κάνουν προτάσεις για την βελτίωση του δικτύου. Τα σχολεία υλοποιούν τα προγράμματα και αξιοποιούν τα μέσα, τα υλικά και τη βοήθεια που παρέχεται από τους υπεύθυνους και τα Κέντρα. Για την καλύτερη λειτουργία κρίνεται απαραίτητο να υπάρχει μια επιτροπή αξιολόγησης και στήριξης του Δικτύου που θα συμμετέχουν εκπρόσωποι από όλους τους φορείς του δικτύου. Αυτή συνεδριάζει κατά διαστήματα, αξιολογεί την πορεία του δικτύου (λειτουργία, επίτευξη στόχων, ενδοδικτυακή συνεργασία, τα προβλήματα, τη σύνδεση σχολείου - τοπικής κοινωνίας κ.α.) και παίρνει μέτρα για τη βοήθεια και στήριξη των σχολείων. Προετοιμάζει τις εργασίες στις ολομέλειες. Μία από τις δραστηριότητες αυτής της επιτροπής είναι και η εξεύρεση επιπλέον οικονομικών πόρων. Η επιτροπή αυτή αποφασίστηκε να είναι εννεαμε- λής, να συμμετέχουν 3 αντιπρόσωποι των κέντρων 3 υπεύθυνοι Π.Ε. νομών και 3 καθηγητές από τα συμμετέχοντα σχολεία στο δίκτυο. Στην επιτροπή αυτή πρέπει να υπάρχει αντιπροσωπευτικότητα στη σύνθεσή της κατά το δυνατόν. Στις συνεδριάσεις της μπορεί να καλεί διάφορους επιστήμονες και άλλα πρόσωπα προκειμένου να έχει καλύτερα αποτελέσματα. Συνεδριάζει τακτικά δυο φορές το χρόνο και έκτακτα όσες φορές χρειαστεί.Η επιτροπή επίσης εξουσιοδοτήθηκε από την ολομέλεια του δικτύου να βρει τους τρόπους με τους οποίους θα συμμετέχουν και οι μαθητές στην λήψη αποφάσεων για την λειτουργία του δικτύου. Οι υποχρεώσεις των φορέων του δικτύου όπως προέκυψαν από την συνάντηση εργασίας αποτυπώθηκαν σ' ένα πρωτόκολλο συνεργασίας που θα υπογράφεται από τα σχολεία και τον συντονιστή του δικτύου. Ένα θέμα σημαντικό για το δίκτυο είναι και η ταχύτητα μετάδοσης των πληροφοριών. Έτσι αποφασίστηκε πέρα από 2 συναντήσεις όλων των μελών (ολομέλεια ) που θα γίνονται η μία στο μέσον της χρονιάς (έλεγχος της πορείας) και η άλλη στο τέλος της (τελική αξιολόγηση και αναδιοργάνωση) να εκδίδεται διμηνιαίο έντυπο, και να ανοιχτούν σελίδες στο Internet. Οι συναντήσεις θα γίνονται κυκλικά σε όλα τα κέντρα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης που συμμετέχουν στο δίκτυο. Στο διμηνιαίο έντυπο θα παρουσιάζει κάθε σχολείο από μια εργασία και θα γίνεται περιορισμένη διακίνησή του. Σε ετήσια βάση θα βγαίνει μια έκδοση πληρέστερη που θα διακινείται σε όλη την Ελλάδα. Τις εργασίες αυτές καθώς και το γενικό συντονισμό του δικτύου ανέλαβε το Κ.Π.Ε. Μουζακίου. Είναι επιθυμητό τα σχολεία που συμμετέχουν να συνεχίσουν και τις επόμενες χρονιές αφού με την εμπειρία που θα διαθέτουν θα μπορούν να πραγματοποιήσουν καλύτερα τα προγράμματα και να βοηθήσουν περισσότερο το δίκτυο. Στη βάση της παραπάνω σκέψης η συμμετοχή ενός σχολείου στο δίκτυο είναι τριετούς διάρκειας.
ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ
ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Για να επιτευχθούν οι στόχοι του Δικτύου θα πρέπει τα σχολεία που συμμετέχουν να τηρήσουν τις ελάχιστες κοινές δραστηριότητες που αποφασίστηκαν στην ολομέλεια:
1. Μελέτη των δασικών χαρτών σε επίπεδο νομού. (Έκταση, ιδιοκτησιακό καθεστώς, τύπος δάσους και λοιπά στοιχεία έτσι όπως παρουσιάζονται στους χάρτες).
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Από την Ομάδα για την Ομάδα: Η αξιολόγηση του προγράμματος αποτελεί με την έννοια της αυτοκριτικής και της βελτίωσής του τακτική ενασχόληση της ομάδας και επιδιώκει να εκτιμήσει την πορεία και τα αποτελέσματα του προγράμματος.
Από την Ομάδα για το Δίκτυο: Στο τέλος κάθε σχολικής χρονιάς η ομάδα κάνει εκτιμήσεις για την προσφορά και την αποτελεσματικότητα του Δικτύου. Συμπληρώνει για το σκοπό αυτό κατάλληλο ερωτηματολόγιο που μετά στέλνεται στην επιτροπή αξιολόγησης και στήριξης του Δικτύου.
Από την Επιτροπή στήριξης και αξιολόγησης
Από την Ολομέλεια του Δικτύου: Η ολομέλεια του Δικτύου συνέρχεται δύο φορές το χρόνο και προβαίνει στην αξιολόγηση του Δικτύου συνολικά.